Promieniowanie optyczne jest to część widma promieniowania elektromagnetycznego o długościach fal z przedziału 100 nm – 1 mm. Promieniowanie optyczne dzieli się na promieniowanie nadfioletowe, widzialne i podczerwone.
Zakresy promieniowania optycznego i ich przykładowe występowanie:
| Nazwa zakresu promieniowania | Zakres długości fal |
| Nadfiolet (UV): | 100 – 400 nm |
| Nadfiolet bliski (UVA) | 315 – 400 nm |
| Nadfiolet średni (UVB) | 280 – 315 nm |
| Nadfiolet daleki (UVC) | 100 – 280 nm |
| Widzialne (VIS) | 380 – 780 nm |
| Podczerwień (IR): | 780 nm – 1 mm |
| Podczerwień bliska (IRA) | 780 – 1400 nm |
| Podczerwień średnia (IRB) | 1400 – 3000 nm |
| Podczerwień daleka (IRC) | 3000 nm – 1 mm |
Podział źródeł promieniowania optycznego:
– naturalne (np. Słońce)
– sztuczne
Podział sztucznych źródeł promieniowania:
– źródła elektryczne,
– procesy technologiczne.
Źródła elektryczne mogą emitować promieniowani nadfioletowe, widzialne oraz podczerwone. Zalicza się do nich:
– promienniki nadfioletu (w zakresie A, B i C) – (świetlówkowe lub rtęciowe promienniki UV, promienniki rtęciowe, diody LED UV,
– źródła emitujące tylko promieniowanie widzialne (żarówki głównego szeregu, świetlówki, źródła ledowe),
– źródła emitujące oprócz promieniowania widzialnego promieniowanie nadfioletowe (żarówki halogenowe, lampy metalohalogenkowe, rtęciowe, ksenonowe),
– promienniki podczerwieni (żarówki IR, promienniki ceramiczne, suszarki do włosów, lokówki, żelazka, prodiże, piekarniki).
Rodzaje procesów technologicznych:
– spawanie elektryczne i gazowe, cięcie łukiem plazmowym lub tlenem,
– zgrzewanie,
– wanny szklarskie,
– piece hutnicze, hartownicze, wytop metali, itp.
Oddziaływanie nielaserowego promieniowania optycznego:
Nadmierna ekspozycja na promieniowanie optyczne w środowisku pracy może wywoływać skutki szkodliwe dla zdrowia.
| Zakres | Narażona część ciała |
| 180-400nm UVA UVB UVC | Oko (rogówka, spojówka, soczewka), Skóra |
| 315-400nm UVA | Oko (soczewka) |
| 300-700nm światło niebieskie | Oko (siatkówka) |
| 380-1400nm VIS IRA | Oko (siatkówka) |
| 780-1400nm IRA | Oko (siatkówka) |
| 780-3000nm IRA IRB | Oko (rogówka, soczewka) |
| 1400-3000nm IRB | Oko |
| 380-3000nm VIS IRA IRB | Skóra |
Pomiary środowiska pracy:
Pomiary promieniowania optycznego można wykonać:
- Przed osłonami – np. bezpośredni pomiar łuku spawalniczego odzwierciedlający przypadkowe spojrzenie na źródło lub prace spawalnicze bez rękawic
- Za osłonami – np. za przyłbicą lub za odzieżą ochronną
Zakres pomiarów wykonywanych przez nasze Laboratorium:
- 180-400nm (UVA, UVB, UVC)
- 315-400nm (UVA)
- 300-700nm (światło niebieskie)
- 380-1400nm (VIS, IRA)
- 780-1400nm (IRA)
- 780-3000nm (IRA, IRB)
- 1400-3000n (IRB)
- 380-3000nm (VIS, IRA, IRB)
Oceny warunków pracy dokonuje się przez interpretację Maksymalna dopuszczalna ekspozycja (MDE) – poziom promieniowania, na który w normalnych warunkach pracy mogą być eksponowane osoby bez doznawania szkodliwych skutków dla zdrowia. Wartości MDE zależą od:
a) długości fali promieniowania,
b) czasu trwania ekspozycji,
c) rodzaju narażonego narządu (oko lub skóra),
d) kąta widzenia źródła promieniowania (w przypadku MDE dla oka i promieniowania z zakresu 300–1400 nm).
Wielkości przyjęte do określania wartości MDE (Maksymalnej Dopuszczalnej Ekspozycji):
- Hs – skuteczne napromienienie (dla oka i skóry w zakresie długości fali 180–400 nm);
- HUVA – napromienienie (dla oka w zakresie długości fali 315–400 nm);
- LB – skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 300–700 nm);
- EB – skuteczne natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 300–700 nm);
- LR – skuteczna luminancja energetyczna (dla oka w zakresie długości fali 380–1400 nm);
- EIR – natężenie napromienienia (dla oka w zakresie długości fali 780–3000 nm);
- Hskóra – napromienienie (dla skóry w zakresie długości fali 380–3000 nm).
