Instrukcja poboru wody
Pobierania próbek wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi do badań fizykochemicznych i mikrobiologicznych dla Klientów Laboratorium Badań Wody Pitnej samodzielnie pobierających i dostarczających próbki do Laboratorium.
Uwagi ogólne
Próbki wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi przyjmowane do badań mogą być pobrane przez uprawnionego pracownika Laboratorium, zgodnie z obowiązującymi normami lub przez Klienta zlecającego wykonanie badań.
Gdy próbki pobierane są przez pracownika Laboratorium, w sprawozdaniu z badań podane są normy, według których został zrealizowany proces pobierania. W przypadku metod akredytowanych, w sprawozdaniu z badań wyniki są podane wraz z niepewnością uwzględniającą etap pobierania próbek.
Gdy próbki pobiera Klient, Laboratorium nie ponosi odpowiedzialności za sposób ich pobierania, warunki transportu i przechowywanie do chwili przyjęcia do Laboratorium. W sprawozdaniu z badań podaje się, że badana próbka jest próbką pobraną przez Klienta. Podawana niepewność wyników badania nie uwzględnia etapu pobierania próbek.
Jeżeli stan próbek w chwili przyjęcia do Laboratorium będzie sugerował ich nieprawidłowe pobranie, odpowiednie uwagi zostaną zamieszczone w protokole przyjęcia próbek oraz w sprawozdaniu z badań. Gdy próbki są pobierane i dostarczane przez Klienta, Klient ma świadomość, że metoda pobierania próbek, odpowiednia czystość i sterylność pojemników, wybór punktu pobierania, objętość pobranej próbki oraz czas i warunki transportu mają istotny wpływ na uzyskane wyniki badań.
Zaleca się, aby próbki zostały pobrane w możliwie najkrótszym czasie przed ich dostarczeniem do Laboratorium. W celu prawidłowego pobrania należy zapoznać się z dalszą częścią instrukcji.
Przygotowanie punktu czerpalnego do pobierania próbek
- Próbkę wody zaleca się pobrać z kranu najczęściej używanego. Należy unikać kranów będących w złym stanie technicznym, skorodowanych oraz tych, do których dostęp jest utrudniony. Konstrukcja kranu powinna uniemożliwiać mieszanie się zimnej i ciepłej wody.
- Do badania należy pobrać wodę zimną.
- Przed pobieraniem należy usunąć z wylewki kranu wszelkie urządzenia, np. perlator, uszczelki, itp. oraz oczyścić wylewkę z zabrudzeń powstałych podczas użytkowania. W celu dezynfekcji kranu należy napełnić szklankę do połowy pojemności octem lub innym roztworem dezynfekującym (alkohol wysokoprocentowy) i zanurzyć kran na ok. 2 min.
- Spuszczać wodę umiarkowanym strumieniem przez ok. 5 min. lub dłużej, w celu uzyskania stabilnych parametrów wypływającej wody.
- Jeśli pobiera się próbkę do badań mikrobiologicznych i fizykochemicznych, w pierwszej kolejności należy pobrać próbkę do badań mikrobiologicznych.
Pobieranie próbek wody do badań mikrobiologicznych
- Po ok. 5-minutowym spuszczaniu wody zakręcić kurek i wysterylizować wylewkę kranu:
a) metalową – opalać płomieniem do czasu charakterystycznego syczenia pozostałej na niej wody
b) z tworzywa sztucznego – zanurzyć w roztworze dezynfekcyjnym odczekać ok. 2 min. - Ponownie spuszczać wodę umiarkowanym strumieniem przez ok. 2-3 min. tak, aby mieć pewność, że temperatura wypływającej wody jest stabilna, a woda nie zawiera pozostałości po środku dezynfekcyjnym.
- Próbkę do badań mikrobiologicznych pobrać do butelki szklanej, napełnić wodą do ok. ¾ objętości, natychmiast zamknąć korkiem.
- Butelkę opisać, np. Próbka nr 1. Zanotować dane punktu poboru oraz godzinę pobrania próbki.
- Jeśli pobiera się próbki do badań fizykochemicznych, nie zakręcać kranu, przejść do dalszych punktów instrukcji.
Pobieranie próbek wody do badań fizykochemicznych
- Próbkę do badań fizykochemicznych pobierać bezpośrednio po wykonaniu czynności przygotowawczych, (jeśli nie pobiera się próbki do badań mikrobiologicznych) lub po pobraniu próbki do badań mikrobiologicznych.
- Przed przystąpieniem do napełniania kolejnych butelek sprawdzić uważnie oznaczenia znajdujące się na butelce: Butelkę plastikową należy dwukrotnie przepłukać pobieraną wodą, napełnić pod korek i szczelnie zamknąć.
- Po napełnieniu butelkę należy opisać, np. Próbka nr 1. Zanotować adres miejsca poboru oraz godzinę pobrania próbki.
Transport próbek
Próbki do badań należy dostarczyć do Laboratorium w dniu pobrania, w możliwie najkrótszym czasie od momentu pobrania, nieprzekraczającym 12 godzin.
Próbki należy transportować w temperaturze 5±3 °C, chroniąc przed oddziaływaniem promieni słonecznych.
